Хьона дагавоагIий хьай хьалхара хьехархо?

Хьона дагавоагIий хьай хьалхара хьехархо?
Фото: serdalo.ru

Оалаш да «школа — шоллагIдола цIа, хьехархой — шоллагIбола даи нанеи» аьле. ХIаьта ишта дий-хьогI из массанахьа?
ХьатIабоагIаш латт сентябрь бутт, бераш деша даха кийчлуш да. НийсагIа аьлча берий дай-ноаной ба даггара шоай йолча таронца бераш дешарга кийчдеш. Кастта, хоза кийча а денна деша ухача берех хьалдузаргда наькъа такаш. Хийла тIехвоалаш иштта бер бIаргадайча вайх хIараненна дагайох ше деша иха ха. Боккъала хоза хетало ший хьалхара хьехархо, хьалхара доттагIа иштта кхыдола хIамаш хьадага дехача. Юха деша ваха дог отт. Из хIанад аьлча, вай деша дIаухача хана вай хинна хьехархой дика хинна хилар бахьан да.

Мишта бар уж? Эзди-м бар! Царех хIаравар паччахьа санна хетар сона. Тхо иштта кхедора цIагIа: хьехархочох эхь да шоана, шоашкара во ма гойталаш, эхь, эздел леладелаш, гIулакхаца хилалаш, яхаш хьехараш дора тхона дас-нанас тхо деша дIа мел долхача хана. Цунга хьежжа хулар тха хьехархошцара уйла-нигат.
Со цец а воалаш, аз теркал даь цхьа хIама да кердача заман чу этта. Хийла даьй-ноаной миччахьа вIашагIа кхийттача метте шоай берий хьехархой бувцаш багIаш хул дIа-хьа а эцаш, царех гIийбаташ а деш, уж во ба яхаш, кадаш. Шоайла дувцарагIа-м со селла цец а валац. Геттара тамашийна да шоай дезала хьалхашка цар уж бувцар. Берашка школе хиннар хьа а дувцийташ, хIаьта шоаш тIехьа из тоа а деш дувц цхьаболчар. Из чIоагIа ийрча, ца эшаш гIулакх да. Тха дас-нанас хезийтадац тхона цу тайпара дош!
Ай, тхьоврача хана ишта дацар, хIанзара хьехархой ба бехке, яхараш а хул. Из бакъдац. ХIана аьлча, цIагIа дас-нанас керта чу дIачуделлача тайпара хургда моллагIча берий хьехархочунцара а кхычарцара а уйла-нигат, ховш ма дий- эггара хьалхара школа цIен юкъера йолга. Цудухьа цунга хьежжа, хIанзара берий оамал хьехархошца тIехъянна во я. Буса са хиллалца вагIа йиш я бехке малав дувцаш, хIаравар шоллагIчунна бехк бе кийча ва, хIаьта шийгара дIа а волавенна нийсвала лаьрхIа цхьаккха вац.
МоллагIча беро даь хIама нийсделча — дика дале а во дале а, — из бIаргдайначо оал: «ЦIагIара хьадоагIаш да из». Бакъда из. ХIана оалийт вай воаех цу тайпара дешаш, нагахьа, цу берагара гIалат даьннадале, товш хIама мичад из.


Наькъа тIа, школе, миччахьа тхо кхоаче а тхоай дас-нанас цIагара арадовлача хана деш хинна хьехар дIадалацар тха лергера. Къаьстта хьехархошца мишта хилавеза. Мел безаме, дика, лоархIам болаш бар тхоца тха хьехархой. Урока вагIаш моллагIа гIалат даьлча класс меллий цIогIа ца а детташ, урок ялча дIатIа а дийхе хоза хьехар дора тхона: Ай, хьанехк, сенна лела хьо харцахьа, хьадараш мо долча даьи-наьнеи дезалхочунгара дувла йиш яц хьона иштта гIалаташ, оалар цар. Ма чIоагIа эхь хетар цар иштта аьлча, берий хоза йоаца оамал гучаяккхарца, цар даи-нанеи хьоахадирца эзди гIулакхаш белгалдоахар цар. Из мо кхы ца де хьажалахь, аьле, хоза хьехар а дий хьавайтар. Цул тIехьагIа бера шийна эхь хетар хьехархочоа хьалхашка шийгара гIалат далийта.
«Общая линейка» хилча школан кулгалхочо дора берашта хьехараш: ВоккхагIчоа никъ биталаш, беза тIорми бе боаллаш воккха саг вайча, из цунгара хьа а ийце новкъостал делаш, иштта кхы а, массаг1а дар уж. ХIаьта тхо дешара хьахийца чудолхача хана наькъа тIа воккхаг1а саг нийслой тхошта даь хьехар дага а дехе цунца г1улакх лоацар оаха. Геттара чехка, боккъала хоза а хеташ хIаравар ше-ший из кхоачашде гIертар.
ХIаьта сай эггара хьалхара хьехархо-м цIаккха а йицлургъяц сона – шоллагIйола нана. Ишколе а доацаш кхычахьа из бIаргаяйча цхьа тамашне хетар сона, бIархьежача латтийсар, цIихеза киноактер бIаргавайча санна хеташ. ХIаьта хьехархочо, боккъала безаме оалар: аьъ, ер са дешархо хьанехк ма вий. Иштта безаме, тхоайла дезаш, деша дIааха чам болаш дар тха хана ишколе ахар. ХIанз а се ихача школа юхе гIолла тIехвоаллаш хилча тоам хул сона.
Дехар дар са, боккъала дай-ноаной, фуннагIа дай а шоай бераша дешаргдола, хьехархошка ладувгIаргдола оагIо е, шоай берашта школе, наькъа тIа кхычахьа а мишта хила деза дIаоалаш цIагIа хьехар лоаттаде. Диц ма де, шоай оамалца цар дIахьокхараш шоаш долга.

И. Айюбов

№124 (12060), шинара, 21 август, 2018 шу Вторник, 21 августа 2018 года

 
По теме
В Ингушетии Российское общество «Знание» совместно с региональным Министерством образования запускает серию просветительских мероприятий для карьерного самоопределения в области информационных технологий в рамках трека «Знание.
В 136 школах региона в рамках проекта патриотического воспитания граждан России введены ставки советников директора по взаимодействию с детскими общественными объединениями.
Цикл профориентационных лекций запустили в Ингушетии - ГТРК Российское общество «Знание» совместно с Министерством образования Республики Ингушетия запускает серию просветительских мероприятий для карьерного самоопределения в области IT в рамках трека Знание.Лекторий.
ГТРК
В 136 школах региона в рамках проекта патриотического воспитания граждан России введены ставки советников директора по взаимодействию с детскими общественными объединениями.
Газета Ингушетия
В ОФСИН России по Республике Ингушетия прошли пожарно-тактические учения - ОФСИН по Республике Ингушетия Сотрудниками ведомственной пожарной охраны ОФСИН России по Республике Ингушетия совместно с работниками пожарно-спасательной части № 4 г. Карабулак МЧС России по региону были проведены занятия,
ОФСИН по Республике Ингушетия
Медицинское обследование в 2023 году прошли 124 тыс. несовершеннолетних жителей региона, или 96% от общего числа, сообщили газете «Ингушетия» в пресс-службе Главы и правительства республики.
Газета Ингушетия
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор