​Дика саг вицлуш хилац

​Дика саг вицлуш хилац
Фото: serdalo.ru


Хетаргахьа, ворхI-бархI шу даьнна хургвар со цу хана. «Электроинструмент» завода столовена гаьна йоацаш, волейболах ловзаш майда яр. Бокъонца цох ловза ховш, наьха теркам тIаозаргболча тайпара цу ловзара хозал гойта ховш, наггахьа саг вацар Наьсаре. Сайрангахьа лестача хана, ерригача майданна го баь латташ, дукха адам дайра сона а са зIамигача новкъосташта а. Цига фуд гургдолаш дацар, хIана аьлча нахах яь карт санна, шедар къайладаьккха латтар цхьан хIаманга хьожаш дола адам. ХIаьта а хийре йолча гIолла дIачугIерта, когашта юкъегIолла чакхдаьлар тхо. ХIанз тхо латтар хьалхарча мугIаре. Эзза дIатехача цхарала дехьа-сехьа латтар шин даькъа бекъабенна кагийнахи цхьа къона кхалсаги. Из а яр царца ловзаш. Сона хIанзалца иштта хоза, кагийча наха нийса, волейболах ловзаш кхалсаг яйнаяцар. Са чIоагIа сакъердалора цо говза ловзаеча, ше хьаенача оагIорахьа юхаухийтача бургацаца. Цу тайпара хоза бургац а наггахьа мара гургьяцар цу заман чухь. Къаьстта а чIоагIа кадай, дIавадара а кхоссавалара а кхычарел тIех вар царна юкъе хинна лохорча дегIара зIамига саг. ГIад довлцца царга хьежаш лаьтта, чуводача сона духьалара дIадалацар цу тамашийна хозача кхалсага сурт а хьинар долча, ший новкъостий котбоахаш хиннача зIамигача сага сурт а. Сона хацар уж малаш ба. Бакъда цар санна ловза безам бар са волейболах, наха сай ловзар дезалургдолаш. Хьанна дага дар цу хана, из кхалсаг со деша вагIача школе хими хьехаш хургйолга, хIаьта лакхе хьоахаваь зIамига саг цун мар волга. Уж мукъагIа дукха ха йоацаш Казахстанера цIабаьхка хиннабар. Аз ювца кхалсаг татрий къамах яр, Роза Гафаровна яхаш цIи а йолаш. ХIаьта цун цIен-да вар Дахкильгов Борис. ТIехьагIа хов сона, из футболах кхыа дикагIа ловзаш волга, ерригача районе цIи дIахоз цун моттигерча командацарча дикагIволча нападающе санна.

Спорт цунна езаенна хиннаяр геттара къона волаш, мехках ваьккха арахьа, Кокчетавски областе вахача замалахьа. Цу хана къаьстта берашта юкъе даьржа дар бургацах ловзар. ХIара урам тIа, юрта, городе шо-шоай ордингаш хулар берий, цох ловзаш. Духхьал лайза ца Iеш, царна юкъе йоккха яхь хулар. Цхьан юртара вокх юрта бахе, цигарча берашца, кот малагIа вола хьажа, ловзар. Цкъаза цигара цIабоагIаш, меражаш ехе а боагIар, фусам-даьша йийтте. ХIаьтаа уж совцабе низ бацар. Иштта боккха бар бургацацара безам. Цхьадола бераш долча цIагIа чувахача цецвоалар, царга дунен цIихезача футболистий вахарах яздаь газеташ хиларах, дагахьа царца дувза мел денна хIама довзаш уж хиларах. Цу тайпарча нахах хиннав кхувш воагIа Борис. Из хиннад дIадахача бIаьшерен 50-ча шерашка. Ха дIа мел йода дегIавоагIар къона футболист. Казахстана бе-беча городий командашка ловзаш хулариз. Цул тIехьагIа, цун говзал зийнача тренераша юкъевуг Казахстана кагийча наьха вIашагIтехача команданна. Эскаре вахача, бIун спортивни сий лорадеш чакхвоал. ХIанз дувцаш мо, атта-м хиннадий-хьогI цунна уж шеддола гIулакх леладе. Къаьстта халонаш нийслора цунна, эскаре гIулакх деш волаш. Туркмене хиннав из мехка хьалхашкара ший декхар дIалуш. Цига мел йIайха хул, дувца ца дезаш, массане кхетаду аьнна хет сона. Iийне а халла мара ца воагIалуча моттиге, 90 минута доттаденнача дунен тIа гIолла ада везаш хиннад гIулакх. Ловзар чакхдаьлча, гIомарах делла, детта фуъ санна хулаш хиннав футболист а цун новкъостий а. Цу халонах кIалхарбовла дагахьа, кIеззига хинна а Iи дола, шийлагIа йола моттиг леха езаш хиннаб уж, ловзар дикагIа дIагIоргдолаш. ХIаьта а эскаре яьккхача хано дикка дегI чIоагIду Бориса, халонаш йовза а аттагIа ла а Iомаву. Футболах ховш хиннар кIоаргду, бокъонца вола говзанч цох хьа а веш. Цу хана денз дукха дикахетараш а дега Iаткъаш йола вас а каст-каста хулаш хиннай зIамигача сага вахаре. Къаьстта дика дагалоацамаш дитадар цун вахаре дивизе хьалхле яккхара яхьашка кийчлуш хиннача хано. Полке дувцаш кхы хIама дацар, хургбола къовсам мара. Къаьстта дикагIа бар берригаш ловза безача кагийча нахаца, цар котало яккхарга сатувсаш, цар мел дола хьашташ кхоачашдора. Массане сатийсар котало яр. Бакъда спорте низ бар, дикагIвар мара толаш хилац. Иштта хилар укхаза а. Борис вола команда 1:0 йолаш эшаш латтар. Эггара новкъагIдар эшар дацар, командирашта хьалхашка сий лохдалар дар. Цу гIулакхо дог ураоттадаьча Бориса новкъосташа йиъ бургац чутох шоашта духьал ловзача бIухошта. Царех шиъ Бориса ше тох. Иштта 1:4 йолаш, вай мехкахо геттара гIорвоалаш, чакхдоал из ловзар. Цу моттигах дувцаш, дагавох сона Плиев Махьмад-СаIида яздаьча «Оамал» яхача берий дувцар тIара Борис яха ондарг. Из а вар Дахкильгов санна волейболах дика ловзаш, бакъда шийна-м эггара дукхагIа футбол езар цунна. Ший новкъостий массаза котбоахар цо, эггара халагIйолча моттигашка нийслуш. Сона хеташ, йоазонхочоа из дувцар яздеш дага хиннар ва бокъонца ваьха саг, наьсархо Дахкильгов Борис.

1955 шера акхар дезал Ташкенте баха дIаболх. Дукха дика футболисташ хьалкхебе ловш вола Борис городерча металлургически заводера кагирхой а боккхагIчар а ши командаIомаеш, ше а царна юкъе ловзаш хул. Цу хана уж командаш мел чIоагIа лоархIаш, сий деш яр дагадехача, дуккха шераш дIадаьлча а цецвувлар из. Укхо кийчъяь командаш миштай хьажа вIашагIъеллай спортсменех латта комисси. Лайзар Бориса футболисташ шоай Юкъерча Черчикски района командаца. Ийшар. ХIаьта а комиссе лакха мах бир укхо баьча балха, хоаставир.

ЛагIа тIехьа лагIа доаккхаш санна, толама тIехьа толам боахар цо. Заводе, районе, республике бовза, яхьашка дакъа лаца баьлар цун футболисташ. Цкъа аз шийга, хьалха мишта яр спортацареи физкультурацареи уйла, аьнна хаьттача, цо аьлар:

— Хьалха завода е кхыча предприятей хIара цехе методист вар, футбольни команда, стадион яр. Предприятей, района кулгалхой сакъердалора цу гIулакхаца.

Лакхе аз мел йийцар дIахо спортаца дувзаденна цун хургдолча вахара юхьиг яр. ХIаьта хьалхашка цунга хьежаш бар хьамсарча мехка цIавугаргвола никъ, Даьймохк, къаман гIулакха оарцагIвар, кхы массагIа дар уж. ЦIакхаьчача, вIашагIйоллаш яр моттигера футбольни клуб. ТIехьагIо цох хьахул гIалгIай мехкара керттера команда. Цу гIулакха дика кийчо яь, тIехдика мегаргволаш вар дукха ха йоацаш хинна эскархо. Бургац Iо а кхесса, ловза дIаоттаве мара везацар Борис. Футбола къайленаш дикаIомаяь вар. Ак ца оалаш, дIаэц из кердача команде, дIаэцарах дехке а балац. Ловза дика а ловзар ше, даккха гIалат доацаш. Цун дегIаца мел йола маьже, хьамча хьекхача санна бургаца тIехьа яр. Цхьатарра дика ловзар из когашца, кертаца, баламашца, когий голашца. Вешта аьлча, деррига тIадерзадаь хулар котало яккхара. Наггахьа а ловзар чакхдалацар, цо бургац чу ца тохаш, цхьайолча хана шиъ, кхы дукхагIа тохаш а нийслора. Ше тохаш яр хоза тохар, наха ювцаргйолча тайпара. Кертаца ловзаеш хьалйихье, наIарашка нийса чутехе юхавоагIар полузащитник. Цхьайолча хана гаьннара чутохар, наIараш лораеш вар ше а цецвоаккхаш. Шу чакхдоалаш, чутеха бургацаш дагарйича, эггара дукхагIа Бориса хулар. Иштта ловзаш волча шоай новкъостах тешам бенна а болаш, капитан ву кагийча наха. Ший тайпара бола хьокхам, масал хул футболисташта цун вахарах а ловзарах а. Бакъда дегIа дукха лакха вацар из. Горринчи яхача бразильски футболистал 1 сантиметр лакхагIа мара вацар. Бакъда масса-м чIоагIа вар. Чакхъэккхар моллагIча духьаленах, из Iеха а йий. Тамаш йолаш хIама дар цхьаькха. Геттара лозаваьв аьнна хетача хана, хьалгIетте дIаводар из, юххера цхьа марцхилг даьккха а хилацар. Лоравала а нийса ловза а харах хьахулар аьнна хет сона цу тайпара хIама. Вешта, сабарделаш, цкъа нийсделар цун вахаре цу тайпара, из дикка лозавеш дола, ди. Цу хана-м Борис лорий болчакха тIа вилла дIавихьар. Корта тоха аьнна хьалкхоссавенна кхо футболист, дикка кортош лозадаь болаш, къаьстар вIаший. Вай турпал массехк дийнахьа больнице илла, ший новкъостех юха хьакхийтар.

Шоашта дукха везаш вола футболист лозавича, цунна цатовр дича, оарцагIбоагIар хьежаш багIараш. Цкъаза цар хьадора вIалла дагадоацар. Цу тайпара цхьа масал доаладергда аз шоана. Шолжа районера футболисташ бар Наьсаре баьхка, моттигерча командаца ловзаш. Эшаш латтар фусам-дай. Цуханна, мичара йоагIа ца ховш, футболисташта юкъе чуяьлар «Запорожец» яхача машена хьалхара выпуск. Чоапилгах тара йолаш яр из. ДукхагIча даькъе уж телар дегIа тIа цхьацца сакхат долча заIапхошта. Шолжа районерча футболисташта кIезиг-дукха тIехьа а хийхка, майдан тIара дIаваьлар когаш дика лелаш доацаш вола водитель. Цо даьр нийса да ала гIертац со, хIаьта а шоай командан га доаккхаргдолаш бар наьсархой.

Керттера стадион цу хана яр хIанз гимнази йолча моттиге. Гонахьа карт яь, дIакъайла яр из. Бакъда Iоховша моттиг яцар. Карта лохача ларда тIа, кIал газеташ е кхыйола хIама йилле Iоховшар къоаной. Кагехбараш баьлгаш тIа дIанийслора. Хьона вIалла дагадоацаш бола нах ухар цу хана футболага хьажа. Цунца чIоагIа сакъердалора. Даиман цига хулаш вар районе дулха базар еш хинна воккха саг Парчиев Iадлоп, юртбоахама агроном хинна Аушев Къамбулат, спортивни тренер хинна Оздоев Зяудин, кагий нах, бераш. Футбол йолча дийнахьа, беррига кхыбола сакъердам бита безаш хулар. Укхаза дагайоагIа сона сай вахаре нийсъенна цхьа моттиг. Делкъал тIехьагIа Наьсарен команда ловзаш яр Шолжа-ГIалий тIарча командаца. Тхона, берашта, Шолжа-ГIала цу хана геттара еза-йоккха яр, цигара баьхка нах а, кхычарех тара боацаш, хургба моттар, тхоай берий уйланца. Iуйрийна комараш яа даха кийчделар тхо ТIой-Юртеи Ачалкхеи долха наькъаш вIашагIкхетача. Цига дукха ягIар наькъа бIоаххал комарий гаьнаш, нах лаьрххIа ухар цига Iаьржа, кIай, цIе комраш яха а яа а. Ханахьа дIакхачанзар тхо, дукха ха йисаяцар бургацах ловзар дIадоладала. Е комараш яа Iе дезаш дар тха гIулакх, е футболага хьажа цIадаха дезаш дар. Оаха шоллагIдар хержар. Чехкка комарех кхийтта, юхадийрзар тхо, футболага хьажа дага долаш.

Дахкильгов Борис духхьал спортехьалхле лелаяь Iацар. Цо из лелайора ше болх беш хиннача къахьегама коллективе а. ХIанз санна дацар цу хана. Футболах ловзаро алапи луцар цох ловзаш болча наха, хIанзарча спортсменашта санна. Цхьаннахьа болх бе безаш хулар, шоаш а шоай дезал а кхабар духьа. Цудухьа Борис а къахьегаш вар гIоръяьнна хиннача «Электроинструмент» яхача заводе. Юххьанца фрезерни станока тIа латта вийзар, ше хьинар долаш, болх бе могаш а ловш а саг волга хьахьокхар духьа. Цул тIехьагIа лакхвелар, литейни а инструментальни а цехашка мастер хилар цох. ХIаман хьисаб де ховш, моллагIа кердадар дагадоха говзал йолаш хиларах, завода конструктор ву Борисах. Конструкторал-м цунна футболах ловзаш а чIоагIа эшаш хулар, цхьацца хIама дагадохара тIера вар из цига а. Цунна тешал деш, цхьа масал доаладергда аз. БIаьха кIуж лелабора полузащитника. Бургацах ловзаш хилча, бIаргашка из Iочу а ухаш, лерттIа дIаловзалуцар, мичахьа фуд бIаргагуш хилацар. Цхьан дийнахьа кертах Iаьржа сеткилг боаллаш, ловзара юкъеваьлар из. Цу гIулакхо аттача даьккхадар цун гIулакх, хIанз цхьаккха хIама новкъа доацаш, нах гIадбугаш дола толамаш доахар цо. Цу хана денз, из сетка кертах боаллаш гора наьсархошта шоай мехкахо яхь йолча дийнахьа. 60-ча шерашка районерча тайп-тайпарча миIингашка бе-бе ханаш йолча наха аргIанара ловзар дувцаш, эггара хьалха хьехайора цун цIи, хIана аьлча из вар футболисташта юкъе а футболист. Из дувзаденна дар каст-каста бургацаш чуетташ хиларца, ведача цо шийна саг тIехьа ца кхуйташ хиларца, духьаллаттар говза Iехаваь, чакхвала ховш хиларца. МассагIа дар уж, массагIа дар. Ловзар чакхдаьлча, бераша а къабеннараша а го бора Бориса. Хаттараш телар. Сона дагадагIац, мел кIаьдваларах цо нах дIатетта, цар хеттача хIаманна жоп ца луш дIаваха. Нах лархIа хар дар из. Хетаргахьа цудухьа везар из наха кхычарел дукхагIа. Ше кIаьдвеннавале а, из дIа ца хайташ, царна тоам бе гIертар. Гонахьа латтача нахах дукхагIбараш цунга хIама хоатташ а хилацар, царна кхоачам бар духхьал цунна юххе дIаэтта латташ хилар. Боккхача наха ловцаш доахар, царнадика хетар шоай къаман саг иштта дика бургацах ловза ховш хилар. Сибре лайна, дукха ха йоацаш юха мехках кхийттача наха да а дар из доккха дикахетар. Шоай къаман йоазонхой, Iилманхой, хьехархой, артисташ, спортсменаш хиларо хьестар дуккхача шерашка дийлха цар дегаш. Цу хIамашцара саIехам а салоIам а лехар цар. Из царна кора а боагIар. 17 шу гаргга ха яьккхар футболиста Алиев Салман, Бузуртанов Султан, Хаутиев Руслан, Куриев Iалаудин, Хаутиев Заьлмаха санна болча наьсархой команде ловзаш. Ловзара юкъе вIалла дош ца аьлча а, дика кхетадора цо ший новкъостий дагардар, цудухьа вIаштIехьдоалар шоашца ловзачар наIарашта кхерам тувса, бургацаш чуетта, эшабе. НаIарашта юхекхаьчача, бургац чутоха мелла хала хиларах, из нийсса, чуяргйолча ткайпаратоха карагIдоалар. Цудухьа Борис юкъе воацача ловзарца чам хилацар, цох бехк баьккхача, из соцаваьча судахочоа 1оттараш йора. Цу сахьате цIогIарч тохар: «Судхочох сапа хьаде, шокьеттаргах – порошок».

Борис цу хана вовзачар кхетадора, из айхха спорта юкъевена а, цунцара ца къасташ, дIахо дIагIоргволаш а хилар. Кастта из хорж спортахи физкультурахи йолча Наьсарен районни комитета кулгал де. Цу балха тIа волаш 30 шу доаккх цо. Болх хьалха хинначул дукхагIа а халагIа бар. Хьалха-м духхьал ший станока е цхьан участка доал дича воалар из. ХIанз бIарчча район яр цунга хьежаш, кердадар цунгара гучадаларга сатувсаш. Къаьстта берашта дукха везар из, тешар толамаш даха цо шоашта гIодергхиларах. Кхоачамбоацараш дукха дар, доацараш, эшараш дукха дар, хIама тоаде гIертараш кIезига бар. Эрсий цхьан кицо йоах: «Цхьаь саг тIемах лоархIавергвац». Из ала мегаргдолаш дар хIанз Бориса гIулакх а. ХIаьта а дIа-м гIертар из, цхьацца эргало вахара юкъея гIерташ. Цу заман чухь районе лерттIа стадион яцар. ГПТУ-14, школа-интерната коашка хиннараш массанега хьакхоачаш яцар. Заводской районе, хIанз банка болхлошта даь цIенош дагIача хинна стадион Iоха цхьа гIанд долаш яцар, догIа ма дийлххе а, лоабат хьалтIабаьле дIаоттар. Спортивни зал яцар, берий-спортивни школашка ухарий секцеш юкъерча школашка хулар. Предприятешка, организацешка спортаца бувзабенна болх подвалашка бора. Сона дагадоагIа, Оздоев Зяудина вай районе эггара хьалхара кIалтохаргах лата Iомабеш йола секци хьайийлла, из яр района культура ЦIагIа. Мерешков Яхьяс самбо секци хьайир

«Элетроинструмент» завода дукха йоккха йоацача подвала чу. Цу тайпарча хьалашка болх бе безаш вар районерча спорта доал деш вола саг. Цун ший киса шедар тоаде тоъаргдолаш ахча хиннадаларе, со тийша ва, цо из деррига дIаденна хургхиларах. Бакъда йоацача таронца хIама тоаде хала дар. Геттара во латтар юкъерча школашка физкультура урок хьехар. Цкъа-дале, спортивни гIирс бацар йоаггIача тайпара дешара программа кхоачашъе, шозлагIа-дале, бераш цу уроках хила деза барзкъа тIадувхаш хилацар, кхозлагIа-дале, физрукаш цу балха тIа цаховш нийсбенна, из гIулакх дика довзаш боаца нах хулар. Ишттача хьале цхьан сага фу дулургда? КIезига хIама дулургда. Со цу хана «Сердало» газета корреспондент вар. Спортах, физкультурах каст-каста язде дезаш хулар. Школашка гIолла рейд е лаьрхIар аз, из болх мишта бу, урокаш малагIча боарам тIа я тахкар духьа. Гучадаьннар ийрча сурт дар, районе эггара дикагIа лоархIаш хиннача школашка а тIехьа, эшаш долча хIамах ах а дацар. Из лочкъадеш бацар цу хана школашка болх беш хинна физрукаш а: Хаштыров (СШ №2), Итазов (СШ №3), иштта кхыбараш а. ХIаьта Борис ше а вар цу гIулакхо йиш йохаяь лелаш, райОНОс хьалуш дола ахча бургацаш эццал мара таацар, кхы мел дар мишта дергда ца ховш, кулгаш дIа-юха дахийте вусар. Цох дувцача хана, сов из новкъа долаш, оаз халар физкультурани спртеи хьакима. Журналисташа, хьаухача комиссеша «етташ йола хIамаш» эггара хьалха цунна етталора, цу гулакха вIалла бехке веце а. Цу хана районе бассейн хургба, удаш дола наькъаш хургда аьлча, цох ца тешаш, беларгбар нах. Цхьаккха ца деш Iохайна вагIа йиш яцар, иштта хьал эттача хана. Массанахьа каьхаташ язде волалора Дахкильгов, гIо дар дехаш. ХьалхагIа обкоме, тIаккха парте ЦК яздора. Цул тIехьагIа — Лакхехьарча Совете, Госкомспорте. Геттара дIаьхлора из гIулакх. ГIо дергда оалар, амма хьадеш хIама дацар. Кагийча наха, цар хургйолча кхоаненна саготабараш кIезига бар. Цудухьа даржаш, дукхагIа хулаш доагIар кагирхошеи ондаргашеи деш дола зуламаш. Уж харцахьарча новкъа нийслора, карахдувлар къоалаш дар, нах боабар, наркотикашта тIехьабалар, къаракъ хьадар, дохкар, мелар яхараш санна дола зуламаш. Цхьачар во никъ караэцар, хьабе болх цахиларах, сагота хиларах. Из деррига а эггара хьалха Iаткъар спорта комитета кулгалхочун. Дог лазар бовш латтача, воча хIаманца шоай цIераш бIехъеш болча къонабарех. Ший унахцIенонна из Iаткъаш дале а, салаIар доацаш, ден-бус Iо ца ховш, цар гIулакхага хьожаш хул Борис. Из бахьан долаш, дуккха хIама эрга а доал. Цкъа се районе волаш, цунца къамаьл хилар са, цул совгIа из къамаьл дIа а яздир аз цу хана. Цунцара цхьайола моттигаш укхаза йоалае безам бар са. Из яр нохчий мехкара а хIирий а мехкашкара гIалгIай беха цхьа шу даьнна ха.

— Спорт эший тахан наьсархошта? — хаьттар аз Дахкильговга.

— Эш. Бакъда хIанз ер ма дий аьнна деш хIама-м дац. Культура Двореце зал яр тха. Цу чу яр ший лоIамагIа кIалтохаргах латарах, дзюдох, самбох йола секцеш. Телевиденена еза аьнна дIаяьккхар. Цхьан бетта юкъахбисар болх. ХIанз юхаеннай. ДIадахача шера районера хьал спортивни болх булургболаш дацар. «Фу ювц Iа? Фу спорт ювц Iа, укх юкъегIолла», — оалар Наьсарен кулгалхоша.

— Хьалла ара хьаяь латт спортивни комплекс. Кхозза цига вахарах, цхьа физкультурник е спортсмен бIаргавовнзар сона. ХIанад из?

— Из спорткомплекс таханарча дийнахьа еррига хьаяь яьннаяц.

— Фу эш цунна?

— ХIанз цига шоана гушъяр футболах яхьаш йолча хана ловзаш йола моттиг я. Iомалуча хана ловза моттиг хIанз а хьаяьяц.

— Кхы малагIа спортивни гIишло езар районе?

— ТIа тхов бола спортивни зал… Из яларе, езача атлетикан, бокса, кIалтохаргах латара секцеш хьае йиш хургьяр. Iан замалахьа из футболисташта а накъаяргьяр. Бераш наьк де Iомаде а моттиг яц районе.

Иштта дар 1993 шера Дахкильгов Борисаца хинна са къамаьл. Таханарча дийнахьа цунна чIоагIа дагадаьхка, из хьаде гIийрта хIамаш кхоачашхиннад. Уж хьадаьд кхыча наха, цхьабакъда цар юхьиг дIайоалаяьр Борис вар.

Селлара дукха халонаш нийслой а, кхоачамбоацараш дале а, цхьацца толамаш а доахар цо кулгал деш хиннача районерча спортсменаша а физкультурникаша а. Масала, къаьстта белгалваккха веза аьнна хет сона Парчиев Мухьмад. Цох шозза хилар СССР дзюдох вола чемпион, Европе кхоалагIа моттиг яьккхар, из спорта мастер вар. Иштта спорта мастер хилар Цолоев Iисайх. «ТIоарска бургац» яхача яхьашка даха хинна районера бераш дика толам баьккхе доагIар. Сона дагадоагIа, 1992 шера Буро чурча совхоз-техникума спортивни зале хилар республикан хьалхле яккхара хетаяь яхьаш. Цига дакъа лоацаш яр йиъ команда: Наьсарера, МагIалбикера, Шолжа районера, Пригородни районера. ХIаранена котало езар, бакъда из цхьанне мара яккха йиш яцар. Цига толаш хилар наьсархой. Дикача ловзарца белгалбаьлар цу хана М. Экажев, А. Альтемиров. Духхьал кагийча наха яьха Iацар цу тайпара коталонаш. Царна нийса бар мехкарий а. Масала, 1996 шера Ростовски областерча Шахты яхача городе хилар тхеквондох мехка хьалхле яккхара къовсамаш. Цига дакъа лоацаш хиннача З. Курскиевас хьалхара моттиг яьккхар 46 кийлага кхоачаш дозал долча кхувшбоагIарашта юкъе. Цу шера къаьстта а теркам тIабахийтар Бориса а цун новкъосташа а, мехка кулгалхочо «Паччахьа яхьаш» аьнна цIи тилла, берий унахцIено лораеча программах дола Указ кхоашдара. КхувшбоагIараш унахцIена хилийтара, тIах аьнна хилийтара, вахаре йизза шоай моттиг хьалаца кийча хилийтара тIаберзабаь бар беррига из болх. Школашка дIадоладенна къовсамаш дунен халкъашта юкъерча къовсамашка дIакхоачаш дар. Из болх вIаштIехьбаккхара оарцагIбаьннабар района, города кулгалхой, спортаца шоай вахар дийза нах, къаьстта а Борис керте латташ хинна спортах йола райсовет. Кхы а дукха да уж – цу хана деш хиннараш: хьайийллаяр шахматни клуб, «Калой» яха говрий-спортивни школа, хьалъе йолаяьяр йоккха футбольни майда, иштта кхы дIахо. Цу балха даим тIалаьттарех вар вай мехкахо. Района чухьа хулаш хинна яхьаш-м аз ювца а ювцац, хIана аьлча уж дукха а бе-бе а яр.

Бакъдар аьлча, Дахкильгова кIезига са диа хьахинна хIамаш дацар уж. Сона дагадоагIа, Наьсарера АТП чуйолча ковнах букъ теха дагIар спортах йола райсовет чухинна цIалг, сов тиша долаш, IотIахарцаргдий-хьогI ер аьнна хеталора цхьайолча хана. ЙIаьха ха яьккхар цо цу чу. Е саг чуваккха а е лерттIа кхетаче дIаяхьа а — моттиг яцар цига. Цул тIехьагIа цунга кхаьчар «Наьсарен оаз» яхача газета редакценааьрда оагIорахьа, наькъал дехьа даьгIа наьха цIа. Юха а дог деларгдолаш дацар цу чура хьалаш. Саманах моцагIа даьча цIагIа фу сапаргIатадаргда? Со цу хана цу юххе редакце балха вар. Каст-каста водар со Борис волча, керда фуд хьажа а цхьацца йоазув де а. Массаза юхь тIа сагото йолаш, йиш еха къамаьл деш хулар из. Балха дукъ деза долга хургдар-кх из.

Дийца варгвоацаш, боккха кхаъ хиннабар цунна Президент хиннача Р. С. Аушевс МагIалбика района администраценеи спортах йолча республикан комитетаи, футболах йола вай мехка керттера клуб хьае аьнна, деннача амарах. ХIанз кхыча къамий санна футболисташ а йоккхий яхьаш а хургья яхача уйлаша хьестар дуккхачар дегаш. Цхьабакъда цаI дар дицде йиш йоацаш, толамаш, йоккхий коталонаш цу сахьате хургйоацилга. Дика футболисташ лаха безар, шоайбараш хьалкхебе безар, къаьстта чIоагIа эшаш вар из болх кIоарггачара ховш вола тренер. Дег чура раьза хилар Борис цу балха тIа Набережные Челны яхача городерча «Турбина» оалача команде а Шолжа-ГIалий тIарча «Тереке» а лайза, цигарча «Аьрзи» яхача команда тренер хинна Куриев Тимур хьожавича. Бокъонца бакъдар аьлча, кхы ва а вацар вай къамах хьаваьнна саг, из гIулакх кара дала мегаргдолаш, дизза кхоачашдергдолаш. Цо вIашагIтеха футболисташ а бар шоаех тешавеш: Грознерча «Аьрзена» юкъе лайза Албаков Беслан, Мархиев Iийса, «Тереке» кхийна Дзейтов Адам, «Урарту», «Динамо» яхача коллективашкара Мархиев Жамалда, Аушев Мухьмад, иштта кхыбараш. Футболисташ дика ловза дIаболабенна, стадион хьалъяь, йоккхача гIалашкара вайцига ловза хьаьший ухаш, нийсача новкъа даьлар гIулакх. Борис ше цу стадиона дукха гаьна воацаш вахар. Цудухьа даим футболисташ мишта бах, цар толамаш, кхоачамбоацараш малагIаш да ховш хулар. Шийгара гIо ийшача, оарцагIвалакийча а хулар.

«Ангушта» аргIанара ловзар дола ди дар из. Наьсархой а наьсархой боацараш а трибунаш тIа Iохайшабар, шо-шоай гIандаш хьалийца. Ловзар дIадоладаларга хьежаш бар берригаш. Стадиона цхьан йисте, бургац ловзаеш воаллача воккхалгахьа лестача сага го баь латтар бераш. Из вовза хала дацар. Къоначарна шийна йовзаш йола бургаца къайленаш, ший говзал дIагойташ ваьллар Дахкильгов Борис вар. Со суртанча валаре, иштта сурт дулларгдар-кх аз цун, яха уйла ессар са дег чу. Басарашца болх бе ца хой а, дешаца сурт дилла хов сона. Цудухьа яздаьд аз ер йоазув, из шоана юха а юха а дагавохийтар духьа. Дика саг вицлуш мича хул.

С. Арчаков,

йоазонхо

Сердало

№ 81-82 (11817-818), четверг, 8 июня 2017 года

 
По теме
«Хьан безам ба хьажо хила?» Из яхаш дар укх деношка ГIажара-Юртарча Культура цIагIа дIадихьа бусалба динах долча хаттарех лаьтта ловзар.
Кхыча тайпара оаладаланзар сона, укхаза айса бувца лаьрхIача лоархIамеча балхах.
В связи с предстоящим юбилеем 100-летия образования ингушской государственности, Министерство культуры напоминает о Республиканском конкурсе на создание лучшей композиции, в рамках подготовки к юбилейному праздничному мероприятию.
Источник фото: Фото редакции Полиция от местной жительницы узнала, что женщина, которая назвалась Светланой Федоровой, под предлогом продажи посредством соцсетей мебели, бытовой техники и посуды, в 2022-2023 гг.
Источник фото: Фото редакции Национальный проект «Демография», как известно, нацелен на улучшение благосостояния семей за счет мер финансовой помощи, которые будут способствовать повышению рождаемости,
Глава Ингушетии Махмуд-Али Калиматов проверил, как ведутся восстановительные работы в многоквартирном доме, который пострадал в ходе проведения контртеррористической операции в Карабулаке.
В Государственном музее изобразительных искусств Республики Ингушетия открылась выставка произведений живописи «Вместе с Россией!».
С постоянным развитием технологий и возрастанием сложности задач, перед которыми стоят государственные структуры, использование цифровых решений и инструментов становится все более актуальным и необходимым.
Новая школа в с.п. Сурхахи открыла свои двери для учеников. Теперь у юных жителей сельского поселения есть достойные условия для получения знаний, социализации, духовного и физического развития и др.
Источник фото: Фото редакции По информации отделения, уже второй раз представители регионального управления федеральной службы безопасности страны передали общественникам свыше двадцати тонн продуктов длительного хран
Республика готовит к отправке в Токмакский район Запорожской области очередной гуманитарный груз, в который вошли различные стройматериалы для восстановления объектов в г. Молочанске.
11 марта 2024 года студенты 3 курса направления подготовки «Менеджмент» Ставропольского филиала Президентской академии прошли тренинг практиковались навыкам трудоустройства в КБ «Кубань Кредит».
photo_5343742741852575501_y (1) - Министерство культуры ГБУ «Филармония им. А. Хамхоева» станет организатором конкурса, в котором могут принять участие все желающие.
Министерство культуры
В ОФСИН России по Республике Ингушетия прошли пожарно-тактические учения - ОФСИН по Республике Ингушетия Сотрудниками ведомственной пожарной охраны ОФСИН России по Республике Ингушетия совместно с работниками пожарно-спасательной части № 4 г. Карабулак МЧС России по региону были проведены занятия,
ОФСИН по Республике Ингушетия
Суд апелляционной инстанции по уголовным делам Верховного суда Ингушетии 28.03.2024 рассмотрел материал досудебного производства по апелляционной жалобе защитника на постановление Магасского районного суда,
Верховный Суд
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор
В рамках реализации всероссийского проекта «ДоброВСело» врачи Сунженской центральной районной больницы совместно с волонтерами-медиками провели масштабное профилактическое мероприятие в сельских поселениях Чемульга и Аршты.
Газета Ингушетия
Стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности» - Министерство Образования С 20 марта стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности», который продлится до 10 апреля 2024 года.
Министерство Образования