НАНЕ ШОЛЛАГIА ДУВЦАР

НАНЕ ШОЛЛАГIА ДУВЦАР
Фото: serdalo.ru

Хьамсара са доттагIий! Со-м юха кхаьчай шо долча… Сатессадарий оаш сога? Аз-м чIоагIа сатессад шуга. XIa-a, xla-a… Шун къаьнара доттагI — Напсат я со-м, дуне дайнадац хьона, аьнна, сай виIий воIо дуне го цу Маске йига хинна. Дагадехарий шоана? Оля яхача шайтIо балете а галирей а сакъерда кхийла, аз дукха са а къийла. Цкъа дахача голла хий а додац, йоах. Хувцаденнад хIамаш…

МалагIа сайт я хой шоана, интернета чу тIехьарча деношка эггара дукхагIа хоамаш долаш?
WWW.Haпcaт.Ингушетия., даьра, я. ЦIи-м дIахезай Напсата дерригача дуненна. Иштта-м, даьра, я со.
WWW.Напсат.Ингушетия. яхача сайтаца тасса оаш хьоашал… МоллагIа шун хатгара ответни жоп кийчча хургда-кх са. Иштта, сай доалахьа интернета чу сайт йолаш ма йий со-м. Америкера гIана кхелахьа духьалъухаргвола индеец а, Китай мехкара лоаца когаш дола китайцаш а, Азера готта бIаргаш дола японцаш а. Хьашт-дале, Иракера паччахьа а, ший соцам беш хилча, соца дагавала йишйолаш ва-кх хIанза. ТIаккха чIоагIа еций со?!. Железни Феликс хиннавац кхы чIоагIа-м. Амма бакъда, цу чIоагIленашка кхоачаш дукха халонаш лайнай шоана аз. Со дувца йоалар-м керттера дар из ма дий… «Отстаешь от жизни», зехьа яьхадацар шоана са виIий воIо. ХIанзарча наха инострани-импортни метташ дика хов, хьашт-дале, шоай наьна меттал дикагIа а. Цхьабакъда, Напсата хIанз импортни а, экспорни а, ший нанайски мотт а во хац. Даьра, шоана-м а ха мегар, из мотт бахьан аз эза Iазап шун оза дийзадаларе. Дала юха тIа ма кхоачадолда из Iазап… Ий, аз леладаьр… Маске гIалий тIа леладаьр кIориг долаш дар шоана из. Шоана ма харра, цу Маскера башха йоккха иститут йита, воккха бизнесмен хинна лелаш ма вий са виIий воI, деррига дунен спутнико мо го а боахаш. Ше-м цо из бахабалар, со йита. Гизго маза тоссаш мо, уж «связеш» яха хIамаш массанахьа дIа-юха тувсаш, лелаш ва-кх из. Находке-Чуходке, Ази, Африке из ца кхоачаш наькъа такилг диссадац. Кхаьч-кхаьчача кIал хьежаш «Джипаш-пипаш» хул хьона. Цивилизованни нани хила хьайна яхаш, цо кхы садаккха а ца йита, дIатIехьаяьлар со цу Дала гаьна яккхарга-цивилизацена. Вой, со йоацаш йиса из! Ше юха водаш киса еллай сона из сонтовый оалаш йола телефон-мегафон. Из мукъа мега хIама хиннай, моллагIа сонта вала йишйолаш… Сай беша оасар деш йоалача хана а, къамаьл де аьттув хул. Хьалха вайна дайна хIама дий из?! Цкъа ший «Джипа» чу хайна водашше-хьа, хьалтехай, пайда хьабе банк ийцай аз, аьнна.
— Ай, хайра ма де цу банках, ях аз. Китай мехка а ваха ца ийцача, кхы вайцига цу банкай фу хаьдадар… Вай базар яьккха-м ма ядий уж, Iан замах саго «почем» ца оалаш. Кхы тIа, фу пайда бергба хьона цхьан банка? Са хаьда, вел-кх дунен дехьа йисте Iоэтта ший къаьнача даь-наьнах. Цигга эгIаз а яха, йоархIашта юкъе дIачукхессар аз трубка. Из сенах велар хIанз а тIехьа хац сона…
Со цlaгla чуяьлча, даггара етташ цIагIара телефон я-кх. Хьалъийцай аз. Юха а са виIий-воI ва-кх:
— Нани, хьо йоацаш дош дац. Со кIинтера варгвац хьона, аз яхар хIанз Iа ца дой. Цхьа дика «бычок» ийцай аз. Цу бычокаца аз Ванька хьалвайтав хьона. Тахан са довлехьа, вай улица тIа хургва хьона из. Встречать делахь цунна. Хьай бола гIирс цунна тIа а беттий, Iа даккха Маске хьалйола. Со укх деношка Маске хургва. Нальчике кхаччалца бычокаца хьа а яй, тIаккха самолетаца IойоагIаргья хьо. Ванька, хьо самолета тIа а хоаяь, ше бычокаца пapгlaттa, хьа гIирс бахьаш, IовоагIаргва.
Вададай-са, уйла ю аз, бычокаца маца хьалкхоачаргья со — Наьсарера яьнна Нальчике… Малхо етта, михо йокъаяь, долла дакъа хург ма дий сох хьалкхаьчача а. Цул совгIа, бычок дIа а ежа, лийнна зама дIа ма яьннайий. ДIаала дего мича ют со из. Кура яьннай нани, аьнна, хеталой мича хов…
— Ай, из бIаьха никъ ма бий … Могаргдий цунна? — ях аз.
— Могаргда, даьра. Мухь кхьухьа бычок я из-м, — йоах вокхо.
— Даьра, мухь кхьухьаш яле а, хала-м хургда, йохьлургья.
— ХIама дергдац, къона я из-м. Йохьелча, са а лоIаш, хьалваха йишъя цига-м, — ший чу тIара валац виIий воI
ХIама хургдац укхох, аьнна, сай бола гIирс кийчбаь, араяьнна, Iоэттай со. Халахетар де йиш йий, гIийла бо долаш, хьалкхеваьча виIий воIа?


Хьеж со бычокага, хьеж со…
Яц наькъа тIа цхьаккха бычок а, е цхьаккха хьайба а дац хьагуш. Духхьал Io-хьай ухаш машинаш я. Царех цаI барайтгаза яхар сона юхе гIолла Io-хьай тIехйоалаш. ТIехьагIа мара цох со кхийттанзар. ХIанз фу дергда яхаш, со латтача хана, дагаехарий сона телефон. Футтарийна мо мара дIаяханзар из… Цигга дагаехарий сона я а ена, са цIагIа Iооттаяь хинна компутар. ЦIа мел-д дIа-юха кхайса ший аьрселгаш а долаш, ма латтарий из. Ше водаш хьалха а даьккха ма вахаварий: со эшаш хIама хуле, хIама дезац хьона, вордаца интернет сайта чу дIачуяла мара, аьнна, со волча цу сахьате хьалкхоачаргья хьо. Деррига новкъостал «мышо» дергда хьона. Компутарий руль ба хьона из. Цхьадола эрсий дешаш дика ма довзарий сона хьалха а. Масала, «мышь» дахкилг болга цу сахьате хайра сона. Цох хилар шоана эггара йоккхагIа йола проблема. Дахкилг мичахьара бахьаргба, Iан замах цун адрес лаха а ма дий, вала мо, хала. Лехача, корабоагIий бенна биларг.
Латтарах хIама хургдоацилг хайча, мичча беса сай виIий воIаца бувзам лаха лаьрхIар аз. ХIама хургдац укхох, аьнна, сиха яха хьа а ена, дика жIов теха, цу компутара «цискх» даь, экран дIа а ехьа, из сайт яха хIама лохаш, со дIачухьежача, «гарре» етташ ток я-кх. Уйла еш ма латтий со-м, цу сайта чу дIачу мишта яргья со, из сайт фуй ца ховш хилча?! Цул совгIа, ворда чу мишта хошаргья укх чу? Из ма йоккха тамаш я. Со мишта Iокхоачаргья укх пистонгаца? Вешта, тамашне хIамаш дукха ма дий… ВанагIа, менна хиннавол-хьогI са кIаьнк, из сона хьалха доаккхача хана!? Цигга латгаш дагаехарий сона виIий воIо йийца из дабал-ювнаш яха хIама, дIачуйоалаш ха дезаш йола. Цхьа кIира ма даьккхадарий аз уж шаьръеш.
Юв фуй цу сахьате ма хайре сона, цхьабакъда из «дабал» яхачох дика кхетацар-кх. Из юв хьаяь материал хургда-кх из аьнна, яха юв а лаха, дIахочун уйла е эттай со. ХIана аьлча, уйла ца еш даь хIама, бала боацаш къаьстадац, ма йоахий. Цигга юха дагадехар сона цу дабалъювнашта тIехьа точка хинналга. Вешта аьлча, гIалгIай меттала тIадам ба-кх из оттабе безар. Хетаргахьа, укх ювнаца оттабе беза-кх из аьнна, компутар чу лаьрххIа дIачухьежар со. Вож-м цхьа во Iимадаш еш ма латтий, царг тоха кечбенна бIехал мо, аракхувсаш ток а йолаш. Даьра, лома тIехьашка мо мара овраца укх чу тIадам оттабе саг лоархIавой тамаш я-кх, аьнна, сона хийттача хана, йоккха бомба ийккхача мо тата даьларий са цIагIа… ДIахо хиннар ше ма дарра дагадагIац шоана сона. Лостаяь аракхесса, шоллагIа цIагIа латтача дивана тIа кхессарий со… Малейкаш оарцагIдаьнна хургдар са къина. Цкъарчоа-м, из атомни оалаш йола бомба сай цIен юккъе чутехача санна хийттар сона. ТIаккха ийккхача бомба дIандаргаша се аракхессача санна хетаделар. Цу юкъе-да сай уйлаша а готйора со-м: Ираке мичай со, ГIалгIай мехка ма йий со-м… Малав-хьогI, вайца тIом бе кулгаш кшмденнар?! Болабеш а са цIенъюккъера болабе безар из!? Сай лоIамах йоацаш йолаелар со царна сардамаш даха: «Iолега шун кулгаш, дов шун бIаргаш, хада шун юкъ», тIабала шун букъ, массагIа тайпара баьккхар… Цу дийнахьеи Маске яхача ханеи мара сайна иззал дукха сардамаш довзе а, вай багахбувцам сел бIаьхий бий а ма хайнзар сона. Цигара са дегI больнице кхаьчар-кх. ТIехьагIо кхийттар со долча хIаман бехке хиннар мотт болга. Ха безача тайпара эрсий мотт хайнадац, оалар сох. ХIанз-м аргдац саго сона из хац. Ученого не учи, майрра ала йишйолаш да вай тахан. Хьашт-дале, цу тамаш интернета хьехаргдолаш. Вешта, цу интернета хьеха деза ха ткхъяьнна дукха ха яр. Больницера чу а ена, лаьрххIа из со Iомае йолаелча, гучадаьлар сона цун гIалаташ. Цу чу бес-бесара хоамаш да. Царна юкъе мотт Iолегарий дараш а тIехь. Деррига кIалдуташ да — вай даьннта са мо йийзача Даьхен сина пхаьнаш лувцаш, цар аракхувсаш дола дохьаж. Цу шоай дохьажо деррига вахар къахь-даьд царна. Нийса яьха хиннад вай даьша: «Нанас ма волва цхьалха кIант, вича ма вахалва яхь йоаца кIант.» Из яхь а ехка, интернета чу кхаьчараш а Дала нийсболба. ХIама дергдац, цкъа тоабала мег уж а. Дикага сатувсаргда вай.
Корта болча наха эздий хоамаш а дукха да цу интернета чу… ХIанз-м дагавала саг вар шун. Мичча хана шоашта ца ховш хатта хIама хуле, WWW. Напсат.Ингушетия. яхача сайтага кхайка мара дезац шоана. Вешта, аз лелабаьча наькъаца интернета чу довла ма отталаш.

Теркакиева Аьсет

№149 (12085), шинара, 9 октябрь, 2018 шу / Вторник, 9 октября 2018 года

 
По теме
Общероссийское общественное движение «Бессмертный полк России» дал старт творческому конкурсу «Мы этой памяти верны», посвященному незабываемому подвигу солдат Красной армии в годы Великой Отечественной войны — битве за Ржев.
Историки реставрационной компании «АСМ Групп» обнаружили авторские чертежи каменных оборонительных башен Назрановской крепости, сообщили газете «Ингушетия» в пресс-службе организации.
В Государственном музее изобразительных искусств Республики Ингушетия открылась выставка произведений живописи «Вместе с Россией!».
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор
В рамках реализации всероссийского проекта «ДоброВСело» врачи Сунженской центральной районной больницы совместно с волонтерами-медиками провели масштабное профилактическое мероприятие в сельских поселениях Чемульга и Аршты.
Газета Ингушетия
photo_5343742741852575501_y (1) - Министерство культуры ГБУ «Филармония им. А. Хамхоева» станет организатором конкурса, в котором могут принять участие все желающие.
Министерство культуры