​Тимури цун командеи…

​Тимури цун командеи…
​Тимури цун командеи…
Фото: serdalo.ru


ХIанз а дизза ши шу даьннадацар вай республика хьаяь. Доацараш, дезараш дукха дар. Эзараш нах бар фусамех беха лелаш. Паччахьалкхен Iаьдал болх беш дале а, мел эшар кхоачашхинна, хеттача беса сиха тоалуш дацар наьха вахар, Iувжаш яр шин къаман юкъе хиннача къовсама, ехача нохч-гIалгIай республиках йиса човнаш. Цхьаццаболча наха цу юкъегIолла спорт дагаягIацар. ХIаьта а дIахо дIайода ха, къаман хургдола вахар хIанззе хьалде дезаш дар, цу даькъе спорт а яр теркалъе езаш. ГIалгIайчен лаьтта йисаяцар футболах йола цIенхашттара цхьаь цаI клуб. Хиннараш бургац дукха езача, шоай лоIамах вIашагIкхийттача кагийча наьха тоабаш яр. Из кхета а деш, 1994 шера республикан хьалхарча президента Аушев Руслана МагIалбика района администрацена, спортахи туризмахи йолча комитета болхлошта тIадиллар футбола говзанчий клуб хьаяр.

Цу гIулакха хьалхаваьнна лийннар вар спорткомитета председатела заместитель хинна Мальсагов Дауд. Наьсарен районе цу хана из болх бе таро хулийташ лерттIа стадион яцар, футболисташта баха Iалашъяь фусамаш яцар. Уж бахьанаш хиларах, гIулакх цхьан юкъа сеца лаьттар. Цул тIехьагIа МагIалбика района дас шийна дIатIаийцар из деза дукъ. Iомалуш, шаьрлуш деш дола ловзараш МагIалбика стадиона тIа хургдолаш соцадир. КIезиг-дукха кулг тоха мара ца дезаш, кийча яр ала мегаргда из. Ийцабар тIабувха кхаь тайпара гIирс, эшаш йола бургацаш. ХIаьта а керттера дар, ловзаргбола нах вIашагIтеха хилар, царна хьехамча а хинна дIаоттаргвола саг белгалваккхар. Укхаза дагавийхар массанена Куриев Эрисхана Тимур. Малав из аьнна хатта дезаш дацар, хIана аьлча зIамигача а воккхача а вай къамах хьа мел ваьннача сага вовзаш, везаш вар из.Къаьстта а гIоръяьннаяр цун цIи Шолжа-ГIалий тIарча «Терек» яхача команде ловзача хана. Цун защитник волаш дикка ха яьккхар цо.Цу хана со а Шолжа-ГIалий тIа вахаш вар. Цкъа сайца нийсденна хIама дувца безам ба са Тимураца дувзаденна. Массахана вIаштIехьдалацар футболага хьажа ваха, бакъда «Терека» къаьстта лоархIаме да аьнна хетача ловзарашка хьажа гIортар со. Цхьан дийнахьа Краснодарера «Кубань» яр вайцига хьоашалгIа ена. Тимурацарча безама, цIагIа мел вар футболага хьажа вахар тхо. ХIа аьнна стадиона тIа дIакхоаччаше, дагадийхар газови плита тIа мошача хьажкIех бизза яй латтийталга а, цунна кIалха йоагаш цIи йолга а. Ловзар дIадоладала 10-15 минот ха йисаяр. Яй теркал ца беш битабаларе, цох доккха зулам дала тарлора.Цудухьа, цигара юхавийрза, сихха такси лаьца, цIавахар со. ХIаьтта кхехка йолаенна латта хьажкIаш юстаръяьха, газ дIайоаяь, цу машенаца юхавахар футболага хьажа. Уж 90 минот, дагадалла хIама доацаш, паргIата а ловзарах боккха салоIам хулаш а яьккхар аз цу дийнахьа. Къаьстта дега тоам беш дар из санна долча вIашагIкхетара юкъе дакъа лоацаш, дика ловзаш, гIалгIай къамах вола зIамига саг хилар. Иштта хетар из, духхьал сона хийтта ца Iеш, бIаьш болча гIалгIашта.

Тимур духхьал цхьан «Тереке» лайза Iийнавацар, из хиннавар «Турбина» яхача Набережные Челны оалача гIалан команданна чувоагIаш, тIеххьарча хана вар нохчашкахьарча «Аьрзи» яхача команда тренер. Вешта аьлча, футбола кIоаргенаш яйза, хьехамча санна болх баь, къонача спортсменашта дIадала хIама долаш а из дIадала ховргдолаш а саг вар из. Цудухьа дагавийхар из эггара хьалха, вай къаман керттера футбольни клуб хьае лаьрхIача а из хьаяра декхар шоашта хьалхашка лаьттача а наха. Тренера балха тIа хьийхар Куриев.

Болх, хеттача тайпара, аттагIчарех бацар. Оалаш ма хиллара, «шаьрача моттиге» хьаде дезаш дар деррига а. Цул совгIа, 1994 шерарча кхоалагIча дивизиона Россе хьалхле яккхара яхьашка дакъа лаца дезаш а бар хIанз а йоацача команда доакъашхой. Сухалбе безаш дар гIулакх. ВIашагIйоллар профессиональни футболистий тоаба яр. Из бахьан долаш укхаза ахча эшар. Дика, гIорваьнна вола спортсмен, ший команда Iо а кхесса, доацача хIаманна тIехьаваьнна воагIарг мичав. ЛерттIа нах вIашагIтохадикка рузкъа эшар. Кхыча сага карахдаргдоацаш дола хIама хьаду Куриевс. ДIаоарцагIваьле, ше лелаяьча «Аьрзена» юкъера Албаков Беслан, Мархиев Iийса, «Терекера» Дзейтов Адам, «Урартура» Мархиев Жамалда, «Динамон» юкъера Аушев Мухьмад хьех ГIалгIайчен спортивни сий лораде. Из юхьиг мара яцар. Команда начальник хиле дIаотт, из беррига болх дIаболабаь, кхыйола коамандаш хьаеча Iоаяь поалхам йола, лакхе вай хьоахаваь Д.Мальсагов. Январьбтта 5-ча дийнахьа дIайолае езаш яр тренировкаш, цу гIулакха эша ахча апреле мара хургдац аьннадар. Цунга хьежаш, багIа йиш йолаш дацар этта хьал. Спонсораш, кхыбола гIо де могаргдола нах оарцагIбаьха, дIаболабир болх, хIана аьлча кастта цар духьалъовтта безар шоай групперча кхыча республикашкарча, городашкарча командашта. Кхы цхьа шу даьлча, Дауда из болх бут. Команда начальник а Куриев Тимура гIонча а хул Мержоев Султанах.

— Тимура баркал ала дезаш хIама да, — аьлар цу хана Султана, — «Ангушта» юкъе А. Суворов, И. Байтиев, Ю. Гурижев, В. Маляренко, Я.Казберов яхараш санна бола боккха говзанчаш вайцига нийсбалар. Уж Къилбаседа Кавказа а Ставропольски края а цIихезача клубашка лайза нах ба. Цунца цхьана, Тимура лаьрхIад вай къамах болча кхувшбоагIарех дикагIа ловзараш теркалбе. Тахан оаха курал еш ба М.Льянов, Т.Зангиев, кхыбараш.

Дукха ха яккхац вай футболисташа МагIалбике бахаш. Наьсарера стадион тоаю, цул совгIа царна хIанзарчоа баха моттигаш хьаю. ХIара футболиста 350-400 эзар сом алапи хьожаду. Из хинна ткъо шу совгIа ха я. Цхьаболча наха тахан а дукха ахча хета тарлу цох. КIезига ахча дац, бакъда дика футболист лерттIа алапи ца хилча контракта кIал кулг язде раьза хилац. Вайна хов мел доккха алапеш ийду дунен цIихезача футболисташа. ХIаьта «Ангушта» а безар цу хана, духхьал хьаяь ца Iеш, из толамга кхувларгйола кIантий.

Наьсаре хьабаьхкабале а, Тимура дукха сатедеш дацар гIулакх. Доккхий толамаш даха футболисташта вахара, ловзар шаьрдара кхы а дикагIа хьалаш эшар. Эрсий меттала аргда вай из, база эшар. Куриев дог Iеба а доаккхал деш а вацар шоашка кхаьчачох. Цкъа цу хьакъехьа къамаьл деш, тренера аьлар: «МоллагIча спортсмена доагIаш да аз яхар. КIалхарча лерттIача кIийленга хьежжа мара, доккхий толамаш даха йиш яц, дегIава йиш яц спортсмен. Тахан тхогара хьал геттара эсала да. Хьаэц вай эггара чIоагIагIа хила езаш йола стадион. ДIабIарахьежача, дика спорткомплекс я аьле хеталу вайчох, бакъда бокъонца болча говзанчий хулачунна гаьна я из: цкъа-дале, гоама я, шозлагIа-дале, лерттIа доал даь яц, кхозлагIа-дале, кхыметтел тренерашта лаьрхIа моттигаш яц. ТIера барзкъа хувцаш йолча моттигашта латкъаш хул судхой а инспектораш а. Эггара хьалха стадион аз лоткъаяр бахьан да, нагахьа санна театр вешалкагара дIадолалой, футбольни командан юхьиг стадионагара дIайолалуш хул. Вахара хьалаш а дац тха кхы дикагIа. Тхо дахараш моллагIдараш санна дахчан цIенош да. Цар чу маьнгеши ши телевизори мара хIама дац.Аз кхетаду. Латтар вай республиканна хала ха я. Дог лаз цох. ХIаьта а футболисташта эггара кIезигагIа хила деза хIама дIадала деза. Царех дукхагIбараш арахьара тIабаьхка – Шолжа-ГIалий тIара, Армавирера, Астраханера, Нальчикера, Будённовскера – нах ба. Шоаш эздий нах хиларах тарра, цар хIанзарчоа садетт. Кхетаду аз, из бахьан царна ахча тел. Бакъда духхьал цхьан ахчанца дусташ дац спортивни сий даккхар. Цхьан дийнахьа уж дIа а баха, се висар кхераш ва со…»

Ха дIа мел йода Тимура кхы тIа чIоагIйора «Ангушт», цунах хьакхет Армавирерча «Торпедаца» ловзаш хинна В.Юдин, Шолжа-ГIалий тIарча «Терека» чувоагIаш хинна В.Горошинский. Из Куриевс Украинера воалаваьвар. ХIаьата вахара хьалаш-м дацар дукха эргадоалаш. Дика ловзар хьадехе а, царна дIалуш хIама дацар. ВIашагIкхетар чакхдаьнначул тIехьагIа, дегIа тIа лерттIа хий кхарза моттиг яцар. Ткъо саг лийча валале ши сахьат доалар. Цул тIехьагIа лерттIа салоIилга хилацар, хIана аьлча футболисташта юххе яр общежити, берий аттракционаш. Мозий гув мо нах хьувча моттиге сатем а салаIар а хилацар. ЧIоагIа эшаш яр тренировкаш ергйола керда моттиг, вешта аьлча тренировочни база. Из а, цхьаннахьа города юкъе а йоацаш, арахьа хила езар. Хьаергья-м оалар, бакъда яь ялацар-кх. Республика хьакимашта а ховш дар из. Хьахозаш хиннар дар: «Сабарде».

КхоалагIча лиге болаш дIаболабелар Куриевс кулгалду, нийсагIа аьлча, Iомабу футболисташ. Из сел доккхал дайташ хIама а дацар, хIана аьлча из яцар лакхара, хьалхара, кхыметтел шоллагIа лига. Цунна юкъе бацар геттара мехка гIорбаьнна футболисташ. Иштта кхоалагIча лиге яр Тимура хьалха хинна «Аьрзи» яха команда. Лоаццача юкъа шоллагIча лиге из хьалъяргьяр де карахдаьлар зIамигача сага. Цунга сатувсар наха хIанз а. Наха тийса ца Iеш, команда кулгалхоша, тренераша, футболисташа шоаш а сатувсар. ХIара сарахьа Тимури цун командеи бIаргаго йиш яр Наьсарерча стадиона тIа. Сийна спортивни костюм ювхаш, бейоаллаш шоклекхарг е сахьат долаш, каст-каста ший новкъосташта хьехам луш, лелаш хулар тренер. ХIаьта кагий нах е удаш, е наIарашка бургацаш чуетташ, е кхыйола ловзара юкъе хила тарлу моттигаш шаьръеш хулар. 1,5 -2 сахьата бора цу тайпара болх. Царга хьежаш, стадиона тIарча гIандаш тIа вагIача сага хеталора, ма сабар эшаш, дукха къахьега дезаш болх ба футболистийбар. Царна массарна сабар чудоссадеш, яр тренера оаз, шортта цун волавалар, цхьаццадола хIама иттаза а кердадаккха дезаш хилар. Цу сахьат хьахулаш бац аьттув. Цунга, сих ца луш, лакхален тIехьа лакхале йоаккхаш, ваха везар. Лакхале фуй аьлча, майрра ала мегаргдар, из я аргIанара котало. ХIаьта дуккхача коталонех хьахул толам. 1995 шера Куриевс ший новкъосташта хьалхашка оттадь декхар – шоллагIча лиге хьалчубалар – кхоачашде атта дацар. Леха дезар ловзара керда наькъаш, духьаллаттача командашта ца яйнача тайпара йола говзалаш, вIалла дагадоацача тайпара наIарашта чухьедар, массагIа дар уж дийнахьа а бус а са ца лоIийташ, дагадоахкаш хиннараш. Водар гаьнавоал, оалаш да. Иштта аьттон тIехьа аьттув боалаш, чакхдоалаш доагIар из шу. Геттара гарга яр команда ше оттадаь декхар кхоачашдара. Цу шерара цар эггара тIехьара ловзар хила дезаш дар, Минеральни Водерча «Локомотив» яхача командаца. Тахан санна дагадоагIа сона из ловзар. Цунгара котбоале чIоаггIа эшаш йола кхоъ очко IотIакхетар «Ангушта».Сагота вар Тимур, хIаьта из хьа ца хайта гIертар из. Мелла хала моттиг нийсъеннаяле а, ший дег чу лочкъадора цо шийна цох хетар. Тренерга журналисташа хеттар, кот мала варгва мотт хьона, яхаш. Ловзар моллагIа команда яле а, из IотоIаеш, цох дош ца хета къамаьл деш, оамал яцар гIалгIай зIамигача сага. ХIара команда ший тайпара ловзар долаш а цIенхаштта лархIа езаш а я, аьнна хетар цунна. Цудухьа оалар:

— Ловзаро деррига хьахьокхаргда.

Цу дийнахьа, кIай гIирс бувхаш, бар вай футболисташ. Чемпионата тIеххьарча ловзара юкъе уж иштта арабалар ший маIан долаш дар. Цар тешавора шоаш яккха тарлуча коталонах. ДIаболабелар къовсам. Сигаленнеи лаьттани юкъе миссел йоккха юкъ йоаллар цу шин тоабан ловзара юкъе. ДегIаца сийг боацаш, мекъалца оагIув билла гора «Локомотив». Из дIа-юха хьайна ялалехь, йодойий дIахьора вай футболисташа бургац. Цу дийнахьа къаьстта дика ловзарца белгала вар Мусаев Руслан. Михаца ведача, михал котвала тоам бар-кх ер, аьле хеталора. Уллувваьннар тIехьавуташ, духьалкхийттар Iехавеш, къовсамхой наIарашка кхоачар из. Цхьайолча хана аьттув боалар. Баьсса латтийтача саьн чу хьожаяь, цо теха бургац, нийсача апарах йижа, наIарашка чуяьлар. Майда аьгар, деттача цIогIарчехи шокарчехи. Хьаьший чIоагIале йохаяьча зIамигача сага иштта сий дора наха. ХIаьта тренер-м геттара кхувсалуш, ший гIадвахар чу ца къовлалуш, хьувзаш хилацар цIаккха. Сабарца тIаэцар цо дегагIоз а. Иштта дика ловзаш хьавоагIача Мархиев Iийсас чутехар шоллагIъяр. Бакъда из дIа ца лоархIаш йитар судхочо. Цул тIехьагIа кхы а ши бургац чутехар цо вIаштта «Локомотива». Чот 3:0 хилар. Укхаза хьоахаде деза аьнна хет сона, цу шера ше цхьанне 22 бургац чутехаяр Iийсас. Из тамаш йилла боккха толам бар.

Вай наIараш лораеча Албаковга-м хозахета бейолла а хьакхачацар бургац. Цхьайолча хана, иштта латта сагота хеташ, майдан юкъе кхаччалца хьалвахе, юхавоагIар Беслан. Ах ловзар чакхдаьлар. Ший команда йолча чувахар тренер, хоастабир, бакъда даьчох кхоачам хийтта, мелал ялийта мегаргйоацилга дIахайтар. ДIахо а иштта ловзилга дийхар.

Кагийча наха дизза кхоачашдир хьехамча хинна латтача Тимура шоашта хьалхашка оттадаь декхар. Цхьа бургац шоай наIарашка чутохийтанзар цар. Чоалког теха, Мусаев Iотохарах Минеральни Водерча команданна, гIод тохаш, цхьайтта метр юхера бургац чутоха хьожаю. Руслана, шеко йоацаш, нийса а тох из. ХIанз 4:0 хилар цох. Цу тайпара чакхдаьлар цу шерара «Ангушта» тIеххьара ловзар. Шеввар гIадваха вар, хIана аьлча турнирни таблицага хьожаш, из йовзаш болча наха ховра «Ангушт» цунна юкъе шоллагIча мугIар тIа латтаргйолга а, хьатIдоагIача шера шоллагIча лиганна чуйоагIача командашта юкъе хургйолга а. Цул боккхагIа кхаъ хила йиш яцар тренера. Духхьал цхьа команда мара – Кисловодскера «Олимп» — хьалхаялийтанзар вай кагийча наха. Шийл тIехьайитар 13 команда, царца яр Армавирера «Торпеда», Махачкалера «Динамо», Моздакера «Иристон», Минеральни Водера «Локомотив», кхыяраш. Из шедар ше-шехьахулаш дацар, тренера говзал, хьаькъал, хьинар ларде а дилла, цу тIа хьахинна толам бар из. Массане кхетадора Куриев Тимура мел къахьийгад ший мехкарча наха дикахетар де ловш, шийх бенна цар тешам боа ца бе гIерташ.

Из шу (1995) чакхдалале, цхьаькха цIенхашта къовсам бар Тимура командага хьежаш. Ноябрь бетта 5 дийнахьа Москверча «Спартакаца» ловза безаш бар уж. Из ловзар мехка Кубок яккхара 1/8 финала чудоагIаш дар. Диъ дийнахьа столицага дIаIемачул тIехьагIа, уж духьалъэттар гIоръяьннача, моцагIа денз ший традицеш, стиль йолаш хьайоагIача тоабанна. Тимура кхетадора, котало яккха хала хургдолга а, шоаш эша тарлулга а. ХIаьта деррига низашоарцагIдаха дезаш гIулакх дар из. Тамашмийна хIама а дар из-м, селлара гIоръяьннача столицерча команданна 66 минота вай наIарашка цхьа бургац чутоха маганзар. Команда начальника а Тимура ше а яьхачох, судхо дукхагIа царгахьа озабезам беш вар. Иштта из хиннавецаре,«Ангушт» цигара а толаш йолаш цIайоагIаргьяр.

ХьатIдоагIа (1996) шу дуккха халагIа хургдолаш дар дIадахачул. ХIана аьлча хIанз цар духьаллатта безар мехка йовзача а чIоагIача а командашта. Къаьстта царех яр Таганрогера «Торпеда», Липецкера «Металлург», Лискера «Локомотив». ДIахо ловзаргбола кагий нах малаш ба, белггала ховш хила дезар декабрь бетта. Укхаза дукха халонаш нийсъелар Куриевна хьалха. Эггара дикагIа бола футболисташ боацаш висар из. Масала, Мусаев Русланага цхьаккха тайпара ловза йиш яц аьлар лораша. ГIод теха вагIа А.Дзейтов хьалхарча пхе ловзара юкъе дакъа лаца йиш йолаш вацар. М.Льянов Москве операци е ваха везаш хилар. Чемпионат дIайолаеннача хьалхарча ловзара юкъе, когаш кагдаь бисар А.Суворови В.Маляренкои. Кхы а шиъ команданна юкъера дIаваьккхавар Тимура ше. Футболах ловзаш вола саг, из мара кхы хIама дагадоагIаш хила йиш яц. Кхы мел дола хIамаш юхататта деза цо. ХIаьта Камурзаеви Казберови из дицде баьннабар, телхадора команде чIоагIденна латта хьалаш, ханнахьа тренеровкашка аха безилга, из чIоаггIа лоархIаме долга лоархIаш бацар. Цудухьа ваьккхавар Куриевс уж шиъ юстара. Лоацца аьлча, эггара чIоагIагIа эшаш вола, команда тIум я ала мегаргдола 7-8 саг воацаш йисар «Ангушт». ХIаьта а веха хьовзанзар керттера тренер, шийга кхаьча кхел ла а из дIатекхае а езилга ховра. Цхьацца керда футболисташ боалабир. ВIашагIтехар кхоачам хиллал бола нах. Амма цхьа хIама дар белггала цо кхетадеш, хьалхарча лиге чубаларга гаргарча массехк шера сатувса ца дезилга. Наха оала-м оалар, хIанз хьалхарча лиге чудала деза шо. Оалаш мо атта дацар из хьаде. Керттердар дар, гаргарча шерашка кхы вогI ца ловзаш, шоаш хьалчубаьннача шоллагIча лиге дIачIоагIбалар. Цу тайпара декхар дар тренера дагалаьттар.

— 1997 шера тхо хьалхарча лиге хьалчудовргда, сога оалалургдац, — аьлар Тимура цкъа тха къамаьла юкъе.-Аз оале а, из харц хургда. Тха ер ма йий ала кIийле яц тахан из ала. Эггара хьалха чIоаггIа когаш тIа латта Iама деза. ГIорбаьнна хиннача хьехамчаша Бескова а Лабановске а яьхад, команда дегIая кIезигагIа дале 3 шу деза. Иштта хьахинна я-кх уж вайна йовзаш йола Москвера «Спартак», Киевера, Тбилисера «Динамо».

Куриевна дагайоаллаш цхьаькха цхьа лоархIаме моттиг яр. ШоллагIчеи кхоалагIчеи лигашта чуйоагIача хIара командан хила езар 250 дешархо чувоагIаш йола берий спортивни школа. Цига кхувргбар моттигера фотболисташ, тIаккха уж арахьара, доккхий зенаш деш, хьеха безаргбацар. Каьхаташ тIа цу тайпара школа я аьннадале а, из йоацаш яр.

— Оаха, тха школа яц, аьннадаларе, тхо мехка чемпионата юкъера аракховсаргдар, иштта да Iаьдал,- аьлар Тимура. – ЗIамига болча хана денз кхувш боагIача царех, лакхлуш-лакхлуш дика футболисташ хьахул. Цу тайпара никъ вайцига хIанзарчоа тIаэцаш бац. Цкъа-дале, ахча дац; шозлагIа-дале, цу гIулакха эша тренераш бац.

Вешта аьлча, керттера тренер вале а, Тимура кара доацаш дукха хIамаш дар укхаза. Цунна уж чIоагIа Iаткъа а Iаткъар, новкъа а дар. Бакъда де хIама дацар. «Доацар паччахьашта а ийшад» яха вайнаьха кица дагадох укхаза. ХIаьта а ловза, къовса дезаш дар гIулакх.

Укх метте Куриев Тимура вхарах-леларах дийцача бакъахьа да аьнна хет сона, лоацца дийца а; цун бера ха а футболист цох хилар а дикагIа кхетадар духьа.

Тимур ше Буро кIалха бахача КIоренаькъан ва. Из ваь хиннав 1957 шера январь бетта 1-ча дийнахьа Киргизе. Вай къам хIанз а мехкахкхийтта хиннадац цу хана.ЗIамига волча хана денз, бургац дукха езаш, берашта юкъе цох дика ловзарца белгала волаш, хьавенав из. Тимур вахаш а дешаш а вар Шолжа-ГIалий тIа. Номер 15 йолча юкъерча школе ухар из. Цхьан дийнахьа берий-кагирхой спортивни школан футболах йолча спецкласса лаьрхIа бераш харжа нах боагIа цига. КIаьнк дIаязвир цу школе. Амма цун безам цу ловзарца дег чу дIачIоагIбаьр дар А.Старостина яздаь «Йоккха футбол» яха книжка. Ший истори долаш дар из книжка. 60-ча шерашка дерригача дуненна вовзаш волча цун автора кхозлагIа арахец из. Цу тIа дувцар вай мехка футбол хьахиларах, цун дегIаахарах, эггара хьалхарча гIорбаьннача футболистех, цар толамех. Кхы а дукха сакъердаме хIамаш дар цу тIа дувцаш. ХIаьта цу йоазоно гIо-новкъостал дора хьахулаш, чIоагIа когаш тIа дIаотташ йоагIача дуккхача вай мехкарча командашта.

1967 шера автора из книжка, кулг яздий, совгIата лу Норильске шийна вайзача Куриев Мухьмада. Из ше футбола дунен тIа гIорваьнна саг вацар, из чIоагIа дукха езаш, зувш, хулача хувцамашка фийла ладувгIаш вале а. Книжкаш совгIата телаш хул, из-м дац сел доккха хIама а, аьнна хеталу. Бакъда цу книжка дика лер йитар бIарччача вай къаман вахаре. 1977 шера Мухьмада из совгIата лу ший веший воIа Тимура, футбол цунна кIоаргагIа йовзийта а езаялийта а дага волаш. Цун дага хиннар кхоачаш хул. Кхувш воагIача кIаьнка Iокхесса диц ца долийташ, сих ца луш, деш, Iомаду из. Хьож мишта хьахиннай коашка ловзача футболах бокъонца йола йоккха, дунено къердаш йола спорт. Цун хозалах дувцаш Куриевс аьлар:

— Футбола лоархIам тахан геттара лакха ба, из вIалла къайле йолаш хIама дац. Дерригача дунен тIа эггара чIоагIагIа наьха теркам тIаозаш дола ловзар хинна дIаэттад из. Спорта цхьаккха тайпа дац цо санна дукха нах гулбеш. Оалаш ма хиллара, хозалах мах бала безаш хул. Цудухьа футболага а дукха рузкъа дIадода. ХIаьта а тайп-тайпара мехкаш, шоашта юкъе Малхбузе а йолаш, шоайцига дунен чемпионат хилийтара тIехьа къовсам лоаттабеш хул, цу гIулакха дуккха ахча а хьежадеш.

А. Старостина книжко дикка гIо дир Тимура тренер хинначул тIехьагIа а. Цу хана со ше волча веча, из деша аьнна сона делар цо. Шо тешаргдий хац сона, дика боккха боарам бола из, бокъонца дийша ваьнна, дIакъовллалца сатензар са, иштта каравугаш, кердадар довзийташ дар из. Цу тIара хайра сона Лев Яшин яхаш хиннача вай наIарашка лаьттача зIамигача сагах «Iаьржа гизг» оалаш хиннилга. Цкъа-дале, цо Iаьржа барзкъа дувхадеш хиннад, шозлагIа-дале, тIехьашкара сетка гизгий мазах тара хиннаб, кхозлагIа-дале, гизг санна кадай, дика ловзаш хиннав Яшин. Дуненна цIихеза вратарь хиннав из. Цу книжка тIара хайра сона Бразилена а дерригача дуненна а багаваха хинна Горинша дегIа геттара лоха хиннилга, Горинша яхача деша маIан оалхазар яхилга хилар. Вай мехкара вIашагIтеха команда хьа мишта йир, малаш бар цунна юкъе хиннараш, малагIа толамаш доахар цар, малагIа сакъердаме моттигаш нийслора цар вахаре?.. Уж шедола хIама довза йиш яр цу книжка тIара. Воккха хинна, чIоагIвенна дIавахачул тIехьагIа а, ший вахаре керттера книжка санна леладора цо, сов дукха бехьекхадаь, тайп-тайпарча наха дийша футболах дола из Iилма. ДIахо цун вахаре хинна керттера моттигаш, лакхе хьоахаяь, вайна йовзаш я. Лоацца укх тайпара белгалбе йиш я цун никъ: «Терек» — «Турбина» — «КамАз» — «Аьрзи» — «Ангушт». Ше дIа мел кхаьчача моттиге шийна тIадилла декхар дизза кхоачашдеш, тешам ца боабеш чакх а ваьннав. Цхьаькха цхьа оамал яр из везаволийташ, цIаккха эгIазваха, хьажъюкъе шод боаллаш вайнавац сона из, команда мелла эшарах, хала ханаш хиларах. Сона из каст-каста гора, хIана аьлча «Наьсарен оаз» яхача районни газета корреспондент волаш, хIара «Ангушта» ловзар мел долча хана, цига ваха везаш а, цох язде дезаш а, хулар со. Са йоазув дикагIа вIаштIехьадаргдолча тайпара гIо-новкъостал дора сона Тимура. Стадиона тIа вале а, шоаш Iеча цIеношка салоIаш вале а, журналист веча, цох лачкъа ца гIерташ, даим цунна йийлла яр Куриева наIараш. Эзделца а хулар цо мел ду къамаьл. Мотт цIена, хоза болаш, Iимерза саг вар тренер.

ХIанз дIахо дувцаргда вай, шоллагIча лиге цар хиннача цхьадолча ловзарех а толамех а лаьца. Лакхе белгал ма даккхара, дукха футболисташ боацаш йисача «Ангушта» гIо эшар. Дика нападающи, защитникаш боацаш, ловзар дIаоттаде йиш яцар. Царех цхьадараш кхоачашде аьттув боал хьехамча хинна латтача Куриевна. Царех хьакхет М.Кокаев. Мансур цхьан хана «Аьрзена» юкъе лайза вар, цул тIехьагIа Смоленска спортивни сий лорадеш хиннавар, эггара тIехьа из лайза команда яр Махачкалера «Анжи». Цох воккхий веш вар тренер а команданна чубоагIа беррига кагий нах а. Царна чIоагIа эшача хана нийсвелар из гIалгIай командан мугIарашка. Хургдолча ловзарашка кийчо еш, вай спортсменаша ха дIайихьар Кисловодскеи Адлереи. Iа а бIаьстан юхь а царна карахдаргдар дика хьахьокхаш хилар. Цига шоаш йоаккхача хана, доттагIала тIехьа 12 ловзар хилар цар тайп-тайпарча командашца. Цу тайпарча къовсамаша довзийтар шоашта фу могаргда а духьаллаттараш фу тайпа ловзара стиль йолаш тоабаш я а. Гуш хиннар гIадвугаш а дар, хIана аьлча уж шийтта ловзар, 2-3-зза мара ца эшаш, вай мехкахой котбоалаш чакхдаьлар. ХIаьта а дицде йиш яцар, соахка уж лайзараши укх шера ловзаргбараши бе-бе говзал йола футболисташ болга. Укхаза цIенхаштта кийчо е езар.

Эггара хьалха футболисташ нийса дIаоттабе безар. Цунга хьежжа хургдар деррига ловзараш, царех хьахулараш, вешта аьлча, цар чаккхенаш. Тимура хетачох, из эггара лоархIамерча моттигех цаI яр берригача цар бергболча балха тIа, цунга хьежжа хургдар цар аьттув балар е цабалар. Таьрахьашца аьлча, Куриевс иштта дIанийсбир ший кIантий: 3 – 4 – 3. Из яр цар толама формула. Нападене хало ла езаш хиннараш бар И. Мархиев, А. Центлигов, М. Кокаев. Полузащитникаш бар М. Зангиев, Р. Ибриев, М. Хасханов, Ю. Гурижев. Защите оттабаьраш, шоана ховча беса, човнаш хинна тIехьагIа хувца безаш хилар. Уж бар А. Суворов, В. Маляренко, М. Льянов, кхыбараш. Капитан хиннача Албаков Беслана декхар цаI дар – наIараш лораяр.

— Мишта хургда къаман команда ловзар укх шера? – аьнна, шийга хаьттача, воккхагIволча тренера цу деша дух тIа ваьккхар со.

— Укх шера оаха гойтаргья, эрсий меттала аьлча, атакующи футбол. ХIара доакъашхочун хьалхашка ше-ший декхараш латт, царех хIаране ший де дезар дика кхетаду. Бакъда тха деррига ловзараш ши хи тIадам санна цхьатарра хургда яхилга дац из. Духьаллаттача низага хьежжа хургда оаха деш мел дола хIама. Тхоашта карахдаргдар а тхоай къовсамхошта карахдаргдар а теркалдеш, ловза хьожаргда тхо, — аьлар Куриевс.

ДIайолаелар 1996 шерара хьалхле яккхара яхьаш. ШоллагIча лиган малхбузерча зоне 20 команда яр. Царца нийсъяла, котъяла хьажа езаш яр вай тоаба. Цкъа а ийшар «Ангушт» (Махачкалерча «Анжеца» ловзаш), шозлагIа а ийшар Астраханерча командагара, кхозлагIа Буро тIарча «Иристона» эшайир. Раьза бацар «Ангушт» хьаллоацаш, цох дог лазаш бола нах. Бакъда спорт – из спорт я. Укхаза хьона вIалла дагадоацар, цаметтар нийслуш хул. ХIаьта а, дIахо дIайодача хана, меттабаьхка, дика ловза болабелар вай футболисташ. Сакъердаме ловзар хилар Курскерча «Авангардаца». Цхьаккха кот ца воалаш, чот 2: 2 йолаш, чакхбаьлар из къовсам. Цул тIехьагIа эшайир Московски «Селятино», Армавирера «Торпеда», Краснодарера «Колос», Санкт-Петербургера «Динамо». КIеззига саметтадера гIалгIай. Сона цIаккха диц ца луш, дагахьа латташ да «Ангушта» цхьа ловзар. Из дар июнь бетта. Вай кагий нах ловзаш бар Таганрогерча «Торпедаца». Йоккха юкъ йоаллар цу шин команданна юкъе. Турнирни таблицан кхоалагIча мугIар тIа латташ, 30 очко яр таганрожций, 18 очко йолаш, 15-ча мугIар тIа латтар гIалгIай. Берригаш догтийша бар, баскетбола чот йолаш, вай эшаргхиларах. Къовсам дIаболабалале хьалха Тимура ше а аьлар:

— Зона хьалхле лелаеш хьайоагIарех цаI я «Торпеда». Хьалхарча лиге хьалчуялара декхар шийна хьалха оттадаь а я. Цудухьа цунца ловза, котдала геттара хала хургда.

Ши ди хьалха хьабаьхкабар Таганрогера футболисташ, укхазарча стадионага дIаIамар духьа.Тимура а тхона а цаметтар хилар цох. Хьалхара тайм чакхъялале, ши бургац чутехар Гугуев Ювсапеи Мархиев Iийсаси хьаьший наIарашка. ШоллагIа тайм цхьанна оагIорахьара чутеха бургац йоацаш чакхъяьлар, Албаков Беслана цхьайтта метрагара чутеха бургац а тIехьа хьалаьцар. Цудухьа эггара дикагIа лайза футболист санна белгалвоахар команда капитан. Иштта хьона вIалла дагадоацар хул-кх футболе.

Цкъа къамаьл деш, Куриевга хаьттар аз:

— Хьа де безам болаш, кхоачаш ца хулаш, хIама хиннадий, Iа укхаза болх беча юкъа?

— Шадиев Ювсап вийхавар аз вай мехка. Цун «Ангуште» вар хIанзарчоа вIаштIехьадаьннадац,- аьлар Куриевс.

Ховш ма хиллара, Шадиев ва Алма-Атерча «Кайрате» а цул тIехьаг1а «Тереке» а лайза, гIалгIай гIорваьнна футболист.

Иштта, нийсача новкъа яьнна, наха дикахетар деш дIайодаш яр вай команда.

— ДIахо хьалхашка латташ, шо кхача гIерта лакхаленаш малагIаш я?

Цу хаттара иштта жоп делар Тимура:

— Ер шу (1996) дIадолалуш оах тIаийцад ши декхар. ШоллагIча лиге дIачIоагIдалар — из кIезигагIдар да. ДукхагIдар – дикагIйолча цун итт команданна юкъедахар. Из а вож а тха низ дIакхоачаргболаш хIама да аьнна хет сона. Цу тIа совца лаьрхIа-м дац тхо. ДIахо дIайодача хана хьалхарча лиге хьалчудалара бIарчча программа кхоачашъе дага да тхо. Ала деза цу тайпара программа хIанззе а йолаш я, аьнна.

Со массаза санна газета редакце болх беш хиланзар, къахьега моттиг хийца, цигара дIавахар со. Хийраваьлар со «Ангушта» а Тимура а, хIана аьлча хьалха санна мукъа ха хилацар кердача балха тIа, кхыметтел шоатта дийнахьа а футболага хьажа ваха вIаштIехьдалацар. ХIаьта а хозар сона, вай команда гIулакхаш дика дIадолхаш да, тренер гIадвугаш да доаха толамаш, яхаш. ЦIаккха дагацахиннар, са а дуккхача гIалгIай а дегашка йоккха чов юташ бола хоам хезар сона 2003 кхоалагIча шера. Тимур, машенаца авари еш, веннав аьнна. Из дIаоалаш, дIаяздеш, бIаргаш дизза хий отт. Цун валар хиннад 14 октябре. ДIавеллав шоай тайпан Буро кIалхарча кашамашка.

Куриева дезал карарча хана бахаш ба шоай тайпан наха юкъе Буро кIалха. Цун фусам-нана Фатима вайна массанена довзача, дикача цIагIара хьаяьнна я. Из гIалгIай метта школе Iомадеш дола книжкаш, гIалгIай дешаш доашха а орфографе а дошлоргаш оттадаь волча профессора Оздоев Iабдуразкъий ИбрахIима йоI я, таханра вай орфографе дошлорг оттадаь волча Оздоев Рамиса йиша я. Со Шолжа-ГIалий тIарча университете дешаш волаш, Фатима филологически факультета къаман отделене деша ягIар. Шийх дика цIи йоаккхийташ а, тешал тIехьа долаш а яр из. Цаховш нийсденна хIама дацар Тимури Фатимаи шоайла бовзар, цар шинне а дай цхьан педтехникуме деша баьгIа а хьоашал доагIаш а хиннаб. ДIахо дIахьу наькъаш бе-бе хиннадале а – ИбрахIим Iилманца вувзавенна хиннав, Эрисхана дукхагIа юртбоахамца къахьийгад – шоайла тIера баьха нах бар уж. Тимура нана къамах эрсе хиннай, Мария яхаш цIи а йолаш. ГIалгIачунга маьре еначул тIехьагIа им а дилла, Марем яхаш цIи а лелаеш хиннай из. Ший маьрцIай а цар къам а лоарх1аш а хиннай. Кхелхачул тIехьагIа, из дIаеллай тайпан бусалба кашамашка. Инали Лизаи яхаш йоI-воI да Тимуреи Фатимайи. Инал экономикаи бокъони института информационни центребалха ва, цигарча библиотеке къахьегаш я Фатима а. ХIаьта Лиза моттигерча университета юридически факультет йоаккхаш йоалл, фотографа болх дукха безабенна а из беш а я. Уж ираз долаш а гIоза а бахар лов сона чIоагIа.

С. Арчаков

Сурташ тIа:

1.Куриев Тимур;

2.Тимур керттера тренер волча

хана даьккха

«Ангушта» сурт.

Сердало

№ 96-97 (11832-833), суббота, 8 июля 2017 года

 
По теме
(Ужахова Хадижата 100 шу дизарга) Са ираз хиннад дуккха цIихеза гIалгIайи нохчийи бовза, царца бувзамаш, гIулакх леладе.
Мини-футбольная команда «Вайнах» молодежного структурного отделения Полномочного представительства Ингушетии в Северо-Западном федеральном округе в финале Goldcup 23/24 одержала убедительную победу над петербургским ПФК
Президенту Федерации кикбоксинга Ингушетии Мовсару Кодзоеву вручили юбилейную медаль, посвященную 100-летию образования Министерства спорта Российской Федерации.
Традиционные интеллектуальные игры в очередной раз стартовали на территории Ингушетии, 9 команд из 5 регионов России встретились на площадке большого зала комитета по делам молодежи республики,
Три ингушских боксера получили путевки на Первенство России по результатам выступления на Всероссийских соревнованиях Общества «Динамо» по боксу среди юниоров 17-18 лет, один спортсмен выиграл «бронзу».
Олимпийского чемпиона Мусу Евлоева не допускают к участию в квалификационном турнире на Олимпиаду 2024 года в Париже из-за фото на фоне плаката «Нет нацизму!»,
Бывший сотрудник министерства по физической культуре и спорту республики подозревается в мошенничестве при возмещении командировочных расходов, сообщили газете «Ингушетия» в пресс-службе МВД по региону.
Воспитанники ингушского тренера Юсуфа Аксагова из школы борьбы сельского поселения Долаково стали призёрами Всероссийских соревнований по вольной борьбе среди взрослых памяти заслуженного тренера России Феликса Премильского.
Махмуд-Али Калиматов проверил ход строительства спорткомплекса в селе Алхасты Сунженского района, сообщили газете «Ингушетия» в пресс-службе Главы и правительства республики.
Воспитанники спортивного клуба «Ади Ахмад» завоевали 13 медалей на открытом турнире Назрановского района по греко-римской борьбе среди юношей, приуроченном к священному месяцу Рамадан.
День зимних видов спорта — это первый по очереди национальный праздник массового спорта и здорового образа жизни, который проводится в рамках программы «Олимпийская страна».
Три золотых, три серебряных и шесть бронзовых медалей выиграла сборная команда по смешанному боевому единоборству (ММА) на Чемпионате и Первенстве Северо-Кавказского федерального округа.
Турнир по дисциплине грепплинг собрал более двухсот участников с региона и соседних республик Участники 5 разных возрастов боролись в 10 весовых категориях.
В ОФСИН России по Республике Ингушетия прошли пожарно-тактические учения - ОФСИН по Республике Ингушетия Сотрудниками ведомственной пожарной охраны ОФСИН России по Республике Ингушетия совместно с работниками пожарно-спасательной части № 4 г. Карабулак МЧС России по региону были проведены занятия,
ОФСИН по Республике Ингушетия
Суд апелляционной инстанции по уголовным делам Верховного суда Ингушетии 28.03.2024 рассмотрел материал досудебного производства по апелляционной жалобе защитника на постановление Магасского районного суда,
Верховный Суд
Корь - это острое инфекционное заболевание, характеризующееся общей интоксикацией, воспалительными явлениями со стороны слизистых глаз, носоглотки, верхних дыхательных путей, характерной сыпью.
Роспотребнадзор
В рамках реализации всероссийского проекта «ДоброВСело» врачи Сунженской центральной районной больницы совместно с волонтерами-медиками провели масштабное профилактическое мероприятие в сельских поселениях Чемульга и Аршты.
Газета Ингушетия
Стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности» - Министерство Образования С 20 марта стартовал региональный этап Всероссийского конкурса исследовательских проектов «Без срока давности», который продлится до 10 апреля 2024 года.
Министерство Образования